29-10-2025 6 minuten leestijd
November luidt de echte overgang naar de winter in. De klok is weer een uur teruggezet en de dagen voelen korter en kouder aan. Terwijl de tuin langzaam in rust gaat, is het ook de tijd om sfeer te brengen met lichtjes en kerstdecoratie in je tuin. November is ook de maand waar je de tuin gaat voorbereiden voor de stille wintermaanden. Een goed verzorgde tuin in november is straks in het voorjaar sterker, gezonder en klaar om opnieuw te bloeien.
In november bereidt de natuur zich voor op de winter, en veel dieren zijn druk op zoek naar voedsel en beschutting. Nu de dagen korter worden en er minder insecten rond vliegen, kun jij als tuinier een groot verschil maken. Met een paar eenvoudige aanpassingen maak je van je tuin een veilige plaats waar vogels, egels en insecten de koude maanden goed kunnen doorkomen. Begin met voedsel. Hang voedersilo’s of vetbollen op voor vogels, gevuld met zonnebloempitten, ongezouten pinda’s of gedroogde bessen. Een schaaltje met water, (liefst niet bevroren) helpt ze om te drinken en te baden. Egels vinden het fijn als er wat kattenbrokjes of speciaal egelvoer klaarstaat Zorg ook voor schuilplekken. Laat een hoek van de tuin wat rommelig: een hoop bladeren, takken of oude plantenstengels biedt beschutting voor egels, insecten en amfibieën. Een egelhuis of insectenhotel is een mooie toevoeging Zo creëer je in november een plek waar leven blijft, zelfs als alles lijkt te verstillen. Terwijl jij binnen geniet van de warme gloed van lampjes, vinden buiten talloze kleine tuinbewoners een veilig winterverblijf dankzij jouw zorg en aandacht.
Het word steeds vroeger donker en dat is de perfecte tijd om je tuin op te lichten met lampjes en verlichting. Een goed geplaatste lichtslinger of een paar subtiele lantaarns kunnen een wereld van verschil maken. Ze geven je tuin niet alleen sfeer, maar zorgen er ook voor dat je er in de donkere maanden nog van kunt genieten. Begin met zachte, warme verlichting. Denk aan lampjes in bomen of struiken, een slinger langs de pergola of een paar solarlampjes langs het tuinpad. Voor extra charme kun je kaarsen in windlichten of glazen potten plaatsen. Ook wintergroene planten spelen hierbij een rol: plaats bijvoorbeeld verlichting tussen de takken van een taxus of hulst, of combineer licht met siergrassen voor een prachtig effect in de avondmist. Waarom wachten tot december? Met subtiele verlichting kun je nu al een vleugje kerstsfeer toevoegen, zonder dat het te uitbundig wordt. Een paar fonkelende lichtjes brengen leven in de tuin en maken de donkere dagen nét wat lichter.
Het is ook belangerijk om in deze maand de laatste voorbereidingen te doen voor de winter om zo je tuin volledig winterklaar te maken voor de koude maanden. Begin met het beschermen van je tuinmeubilair. Houten tuinbanken, stoelen en tafels kun je schoonmaken met een zachte borstel en milde zeep, en daarna behandelen met olie of beits om ze bestand te maken tegen vocht. Zet meubels, kussens en accessoires bij voorkeur onder een afdak of berg ze op in een schuur. Heb je daar geen ruimte voor, gebruik dan een ademende beschermhoes. Ook potten en bakken verdienen aandacht. Leeg terracotta potten of zet ze binnen, want ze kunnen barsten door bevriezing. Tot slot kun je ook wat sfeer toevoegen. Plaats bijvoorbeeld een paar winterharde planten in potten, zoals skimmia, heide of siergras, en voeg wat verlichting toe langs het pad of terras. Zo blijft je tuin, zelfs in de koudste maanden, een plek om van te genieten.
In november kleuren de tuinen goud, rood en bruin een prachtig gezicht, maar al dat vallende blad vraagt ook om wat aandacht. Het is de tijd om de balans te vinden tussen opruimen en de natuur zijn werk laten doen. Want waar het ene blad verstikking kan veroorzaken, is het andere juist waardevol voor je bodem en tuinleven. Begin met het verwijderen van bladeren van het gazon en bestrating. Een dikke laag kan het gras verstikken en gladde stoepen veroorzaken. Gebruik een hark of bladblazer en verzamel het blad in een mand of op een composthoop. Tegelijk kun je veel bladeren juist laten liggen. Tussen struiken, onder heggen of op kale plekken in de border vormen ze een natuurlijke isolatielaag. Ze beschermen de wortels van planten tegen vorst en bieden beschutting aan egels, padden en insecten. Zo werk je mee aan een gezonde, levendige tuinbodem.
Tuinieren in november
November is de maand van afronden, beschermen en verstillen. De tuin komt tot rust, maar jouw aandacht maakt juist nu het verschil. Door bladeren te hergebruiken als natuurlijke bescherming, planten en meubels te beschermen tegen vorst en dieren te helpen met voedsel en schuilplekken, geef je je tuin de zorg die hij in deze overgangsperiode nodig heeft.